19.03.2025 - Powtarzające się świadczenia niepieniężne wspólnika w spółce z o.o. – wybrane aspekty.
Na mocy przepisu art. 176 Ustawy kodeks spółek handlowych, wspólnik może zostać zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz Spółki.
Obowiązek ten należy zawrzeć w umowie spółki oznaczając jednocześnie rodzaj i zakres takich świadczeń. Wprowadzenie do umowy spółki obowiązku świadczeń niepieniężnych może nastąpić po założeniu spółki, np. w kolejnych latach jej funkcjonowania, w drodze zmiany umowy spółki.
Obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki jest dodatkowym obowiązkiem wspólnika poza wniesienia wkładu.
Z art. 176 § 1 w zw. z art. 159 oraz art. 151 § 3 k.s.h. wynika, że nie jest dopuszczalna konkretyzacja zakresu czy rodzaju świadczeń wspólnika w inny sposób niż w umowie spółki, w szczególności w uchwale wspólników lub zarządu.
Powtarzającym się świadczeniem niepieniężnym są świadczenia spełniające łącznie dwie przesłanki.
Powtarzalność świadczeń.
Pierwszą z nich jest powtarzalność świadczeń wskazująca na ich okresowy charakter. Nie spełniają przesłanki świadczeń powtarzalnych świadczenia wykonywane stale lub jednorazowo. Wszelkie obowiązki świadczeń niepieniężnych o charakterze jednorazowym (np. opracowanie znaku towarowego dla towarów spółki) lub stałym (np. stałe zatrudnienie w spółce w charakterze księgowego, stałe udostępnianie spółce maszyn) nie podlegają przepisom art. 176 k.s.h. Przykładem powtarzającego się świadczenia niepieniężnego może być np. czynność polegająca na kontrolowaniu księgowości, konserwacji sieci komputerowych, wykonywania prac projektowych, wykonywania pomiarów, przeprowadzania rekrutacji, usługi szkoleniowej, usługi administracyjnej – obsługi biura, archiwizacji dokumentów, doradztwa i konsultacji w ramach działalności gospodarczej spółki, przygotowywania ofert.
PierwsząNaczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 12 września 2024 r., sygn. akt: II GSK 794/24 orzekł, że: „Obowiązek, o którym stanowi art. 176 § 1 k.s.h. ma sens przy istnieniu więzi kooperacyjnych, produkcyjnych, czy też handlowych między spółką a wspólnikiem, a ponadto - i niezależnie od tego, że świadczenia muszą mieć charakter niepieniężny - że cechą tego obowiązku jest jego powtarzalność, a w tym kontekście, że nie spełniają tego warunku świadczenia jednorazowe, ani też świadczenia mające charakter ciągły, czy też stały.”.
Niepieniężny charakter świadczeń.
Drugą przesłanką jest charakter obowiązku to znaczy, wspólnik może być zobowiązany wyłącznie do powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Świadczenie wspólnika, w ramach realizacji obowiązku wynikającego z przepisu art. 176 k.s.h. nie może mieć charakteru pieniężnego lub mieszanego. Świadczenie niepieniężne rozumiane jest bowiem jako świadczenie polegające na zachowaniu czynnym wspólnika, czyli działaniu. Dopuszczone jest także zastrzeżenie obowiązku świadczenia polegającego na zaniechaniu czy znoszeniu określonych działań spółki.
Z tytułu wykonywanych powtarzających się świadczeń niepieniężnych wspólnikowi przysługuje wynagrodzenie. Ustawodawca nie przewidział możliwości odmiennego sposobu uregulowania kwestii odpłatności z tytułu realizacji obowiązku umownego w postaci powtarzających się świadczeń niepieniężnych jak tylko poprzez zapłatę wynagrodzenia.
Punktem odniesienia dla ustalenia wysokości wynagrodzenia z tytułu wykonania powtarzających się świadczeń niepieniężnych powinien być poziom wynagrodzeń za świadczenia danego rodzaju istniejący w obrocie na danym rynku. Obowiązek zapłaty wynagrodzenia jest niezależny od zysku spółki.
Zbycie udziału obciążonego obowiązkiem powtarzających się świadczeń niepieniężnych.
W razie zbycia udziału obciążonego obowiązkiem powtarzających się świadczeń niepieniężnych, na podstawie przepisu art. 186 kodeksu spółek handlowych przez okres 3 lat od daty zgłoszenia spółce zbycia udziału, odpowiedzialność za niespełnienie świadczenia ponoszą solidarnie zbywca i nabywca udziału.
Wygaśnięcie obowiązku powtarzających się świadczeń niepieniężnych.
Obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych wygasa w przypadkach określonych w umowie, np. powiązanych z datą końcową do której obowiązek miał być wykonany, rodzajem obowiązku, wyjścia danego wspólnika ze spółki. Przyczyną wygaśnięcia obowiązku będzie umorzenie udziału danego wspólnika.
Ubezpieczenie społeczne i obowiązek zapłaty składki zdrowotnej.
W aktualnym stanie prawnym wynagrodzenie wypłacane wspólnikom z tytułu wykonywania powtarzających się świadczeń niepieniężnych nie podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i nie nakłada obowiązku zapłaty składki zdrowotnej.
Niniejsza informacja nie stanowi porady prawnej
W treści artykułu zawarte zostały informacje w zakresie:
- Czy w umowie spółki z o.o. można wprowadzić obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych wspólnika? Tak.
- Czy obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych można wprowadzić poprzez zmianę umowy spółki? Tak.
- Czy obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych musi być nałożony na wszystkich wspólników sp. o.o.? Nie. Może zostać nałożony na wybranych lub wybranego wspólnika spółki z o.o.
- Czy w umowie spółki należy dokładnie określić rodzaj i zakres tych obowiązków? Tak.
- Czy za powtarzające się świadczenie niepieniężne spółka zobowiązana jest zapłacić wynagrodzenie? Tak.
- Czy wynagrodzenie wspólnika z tytułu powtarzającego się świadczenia niepieniężnego na rzecz spółki podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i zapłaty składki zdrowotnej? Nie podlega.
